نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول) abkarimi@ut.ac.ir

2 دانشجوی دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه مونترئال، مونترئال، کانادا

چکیده

چگونگی ایجاد پول میان مردم یکی از دشوارترین پرسش‌های تاریخ است. در این مقاله، نویسندگان به‌دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش بوده که چگونه چیزی در اجتماع به‌عنوان پول پذیرفته می‌شود؟ از این‌رو، با استفاده از روشی تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، این نتیجه به‌دست آمد که پول، به‌عنوان آفریده‌ای اجتماعی حاصل انتزاع گروهیِ انسان‌ها در داشتن انگیزة کافی جهت بخشیدن وضعیت کارکردی پول، به هرچیزی است؛ با این همه، این پول انتزاعی برای ورود به مادی‌ترین قسمت زندگانی بشر، یعنی حیات اقتصادی وی، نیاز به «برابر بیرونی قابل اثباتی» داشته تا از رهگذر آن راه خود را برای این ورود هموار سازد. این اعتقاد شبه‌مذهبی قوام‌دهندة پول، به یک‌باره پدید نیامده، در درازای تاریخ بارها درهم شکسته و از نو راسخ‌تر بازیابی شده‌است. از دیگر سو، درهم‌آمیختن ذات انتزاعی پول و برابرهای بیرونی‌اش، در بسیاری مواقع رهزن بوده، سبب پیداش نگرش‌های گونه‌گونی پیرامون ماهیت آن گردیده‌است؛ به‌گونه‌ای‌که این امر سبب گمراهی در تحلیل‌های حقوقی با محوریت پول شده‌است. از این‌رو، در مقالة پیش‌رو، دیدگاه‌های گوناگون پیرامون پول و تأثیر هریک از آنان بر احکام حقوقی، در چهار گفتار، مورد ژرف‌نگری قرار گرفته‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of the Nature of Money on its Legal Rulings

نویسندگان [English]

  • Abbas Karimi 1
  • Taha Arabasadi 2
  • Mehrsa Majidi 3

1 Professor of Law, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran Corresponding Author Email: abkarimi@ut.ac.ir

2 PhD Candidate, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

3 L.L.M Student, Faculty of Law, University of Montreal, Montreal, Canada

چکیده [English]

The inception of money within societies remains one of the most intricate questions in history. In this article, the authors aim to explore how certain entities within society come to be universally recognized and accepted as money. Employing an analytical-descriptive methodology and using extensive library sources, the study concludes that money, as a social construct, arises from a collective abstraction among individuals who possess sufficient motivation to ascribe functional significance to it. Nonetheless, this intangible conceptualization of money necessitates a tangible, externally verifiable counterpart to facilitate its integration into the most material aspect of human life—economic activity. This quasi-religious belief, which sustains the existence of money, did not materialize abruptly; rather, it has been repeatedly challenged, dismantled, and subsequently reaffirmed more firmly throughout history. On the other hand, the intermingling of money’s abstract nature with its external counterparts has often been a barrier, leading to the emergence of diverse perspectives regarding its fundamental essence. This has, at times, caused confusion and misguidance in legal analyses centered around money. Therefore, in this article, various viewpoints regarding money and the influence of each on legal rulings are examined in depth across four sections.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mixed Value
  • Statutory Value
  • Intersubjective Value
  • Intrinsic Value
  • Nature of Money
  • The State Theory of Money
  1. منابع

    الف) فارسی

    کتاب‌

    1. اینگام، جفری، ماهیت پول، مترجمان: اصلان قودجانی، حسین درودیان و علی نصیری اقدم، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، 1400.
    2. جعفری ‌لنگرودی، محمدجعفر، الفارق (دائره‌المعارف عمومی حقوق)، ج 3، چ 3، تهران: انتشارات گنج دانش، 1395.
    3. زرین‌کوب، عبدالحسین، دو قرن سکوت، چ 1، تهران: فانوس سپهر، 1401.
    4. شوپائی، حسین، فقه عقود مستحدثه، تقریرات: جمعی از نویسندگان، قم: انتشارات حوزه‌های علمیه، 1401.
    5. طباطبائی، سید محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم (با پاورقی شهید مرتضی مطهری)، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، بی‌تا.
    6. گلدستاین، جیکوب، پول؛ داستان واقعی یک چیز الکی، مترجم: راستی، میلاد، تهران، راه پرداخت، 1400.
    7. لونگرن، اریک، پول، ترجمه احد علیقیان، تهران: نشر نو، 1399.
    8. مطهری، مرتضی، مجموعة آثار شهید مطهری، تهران: انتشارات صدرا، 1381.
    9. نورث، گری، پول راستین، طرح کتاب مقدس برای پول و بانکداری، ترجمه سید مجتبی فائزی، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد، 1398.
    10. هراری، یووال نوح، پول، ترجمه مهدی نمازیان، تهران: نشر نون، 1398.
    11. یوسفی، احمد علی، ماهیت پول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1377.

    مقاله

    1. مجاهدی مؤخر، محمد مهدی، رحیم دلالی اصفهانی، سعید صمدی و رسول بخشی، «بررسی دیدگاه غربی و رویکرد اسلامی به ارتکاز ذهنی از ماهیت پول و اعتبار»، نشریة پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 65، 1392، صص 201-230.
    2. هاشمی‌شاهرودی، سید محمود، «احکام فقهی کاهش ارزش پول»، دادرسی، شماره 16، 1378، صص 11-5.

    ب) منابع عربی

    1. الخوئی، سید ابوالقاسم، توضیح‌المسائل، تهران: انتشارات ایران، 1370.
    2. بجنوردی، سید محمد حسن، القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی، 1419.
    3. خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1379.
    4. خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل (المحشی)، ج 2، چ 8، قم: دفتر انتشارات اسلامی،