نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران (نویسنده مسئول) hadi.salehi@shirazu.ac.ir
2 دکتری، دانشکده حقوق، دانشگاه کویینز، کینگاستون، کاناداا
چکیده
جایگاه و ارتباط مسئولیت اجتماعی سازمانی/ شرکتی در درون نظام حقوقی همواره مورد اختلافنظر بوده است. این مهم که مسئولیت اجتماعی سازمانی/ شرکتی سازوکاری داوطلبانه یا الزامآور است، امروزه و با تحولاتی که در برخی نظامهای ملی و بینالمللی مانند اتحادیه اروپا رخ داده است، بیش از گذشته مورد تردید است. این مقاله با استفاده از تئوری حقوق درمورد اخلاق، ارتباط بین مسئولیتهای قانونی و اخلاقی را برجسته و پیوند و تعاملی دوسویه بین اهداف اقتصادی شرکتها و مسئولیتهای اجتماعی شرکتی را خاطرنشان میکند تا نشان دهد تعهدات مسئولیت اجتماعی شرکتی با وظایف قانونی شرکتی ارتباط تنگاتنگ دارد. از آنجایی که این تعهدات با پاسخگویی شرکتی نیز در ارتباطاند، این نوشتار تلاش دارد که با تمرکز بر مفهوم ذینفعان در رویکردهای اخلاقی و حقوقی نشان دهد که بخش گستردهای از حوزه تعهداتی مسئولیت اجتماعی شرکتی، الزامی است نه داوطلبانه. هرچند این الزام ممکن است برآمده از یک قانون در مفهوم مضیق و دولتمحور آن نباشد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Evolution of Corporate Social Responsibility Discourse: From Ethical Commitment to Legal Obligation in Light of the Analysis of Right and Interest
نویسندگان [English]
- Hadi Salehi 1
- Neda Kardooni 2
1 Assistant Professor, Faculty of Law & Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran Corresponding Author Email: hadi.salehi@shirazu.ac.ir
2 PhD, Faculty of law, Queens University, Kingston, Canada
چکیده [English]
The role and relationship of corporate social responsibility (CSR) within the legal system have always been a subject of debate. The question of whether CSR is a voluntary or mandatory mechanism is increasingly being questioned today, given the developments in some national and international systems such as the European Union. This article, using legal theory on ethics, highlights the link between legal and ethical responsibilities and outlines a two-way interaction between the economic goals of companies and corporate social responsibilities to show that corporate social responsibility commitments are closely linked to the legal obligations of businesses. Since these commitments are also related to corporate accountability, this paper, focusing on the concept of stakeholders in ethical and legal approaches, shows that a large part of the scope of corporate social responsibility commitments is mandatory, not voluntary. However, this obligation may not arise from a law in the narrow sense and state-centered.
کلیدواژهها [English]
- Corporate law
- economics
- ethical principles
- policy making
- stakeholders
منابع
کتاب
- باسو، کاشیک، جمهوری باورها: رویکردی جدید به حقوق و اقتصاد، ترجمه غلامرضا بخشی خانیکی و مجید، امیدی، تهران: انتشارات روزنه، 1400.
- بیکس، برایان، فرهنگ نظریه حقوقی، ترجمه محمد راسخ، تهران: نشر نی، 1389.
- دژاردن، جوزف، اخلاق و محیط زیست، درآمدی بر فلسفه محیط زیست، ترجمه مهدی کلاهی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات، 1396.
- راسخ، محمد، حق و مصلحت: مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش، ج 2، تهران: نشر نی، 1392.
- رالز، جان، اولویت حق و تصورات خیر، ترجمه علی حقی، تهران: نشر نگاه معاصر، 1399.
- حاجی عرب، مریم، دورکین و معرفتشناسی حقوقی، گزیده مقالاتی از مسئله اصل و جدی گرفتن حقها، تهران: نشر نگاه معاصر، 1402.
- کندی، دانکن، بودوین باکرت، میرو سیرار، قانون سیاست است، ترجمه حبیبالله فاضلی، تهران: نشر نگارستان اندیشه، 1400.
- کارول، آرچی و آن بوشلت، کسبوکار و جامعه: اخلاق و مدیریت ذی نفعان، ترجمه محمد جعفر نظری، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد، 1398.
- موحد، محمد علی، حق و سوءاستفاده از حق، تهران: نشر کارنامه، 1397.
- موحد، محمدعلی، در هوای حق و عدالت. جلد ۱. تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۱.
- خرافبلانت، یوهان، اخلاق و اقتصادف مقدمهای بر بازارهای آزاد، برابری و شادکامی، ترجمه وحید موسی داور، مؤسسه فرهنگی دکسا، 1402.
- ویکس، ریموند، حقوق: درآمدی مختصر، ترجمه سید محمدحسینی و محمد نجفی کیلانی، تهران: نشر نگاه معاصر، 1400.
مقاله
- اکرمی، موسی، «آیا میتوان کاملاً هایکی بود؟ عدالت اجتماعی: آرمان دیرین همکاری علمی و فلسفه»، سیاستنامه، ش ۱۴، 1399،صص 135-157. https://3danet.ir/social-justice-a-critique-hayek/
- باقری، محمود و مهرداد صادقیان ندوشن، «تئوری ذینفعان در حقوق شرکتها»، فصلنامه قضاوت، د 16، ش 87، 1395، صص 27-58.
https://www.magiran.com/p1655267
- چهرقانی، احمد، «آدام اسمیت، ؛اقتصاددان اخلاقگرا»، مجله اقتصادی، ش ۵ و ۶، 1398،صص 83-109. https://www.magiran.com/p2110520
- صادقی، محمد و پریسا احمدلو، «مسئولیت اجتماعی شرکتهای تجاری؛ از تردیدها تا دلالتهای حقوقی»، تعالی حقوق، د 8، ش 4، 1401، صص 283-311. https://www.magiran.com/p2555935
- کاظمی، زمهریر، «از شکست بازار تا شکست دولت مناقشه بازارگرایان و دولت گرایان در دوران مدرن»، پژوهش سیاست نظری، ش 18، 1394،صص 127-168. Available from: https://sid.ir/paper/136156/fa
- نوری یوشانلویی، جعفر و سعید جوهر، «مفهومشناسی مسئولیت اجتماعی شرکتهای تجاری در حقوق آلمان، فرانسه، انگلستان و ایران با رویکرد تطبیقی»، مطالعات حقوق تطبیقی، 1393، صص 603-627. doi: 10.22059/jcl.2014.52957
References
Books
- Basu, Kashik, Republic of Beliefs: A New Approach to Law and Economics, translated by Gholamreza Bakhshi Khaniki and Majid Omidi, Tehran: Rozena Publications, 2021. (in Persian)
- Beaks, Brian, The Language of Legal Theory, translated by Mohammad Rasek, Tehran: Nay Publishing, 2010. (in Persian)
- Boeger, N., Murray, R., & Villiers, C. (Eds.), Perspectives on Corporate Social Responsibility. Edward Elgar Publishing, 2008.
- Carroll, Archie and Anne Buchlet, Business and Society: Ethics and Stakeholder Management, translated by Mohammad Jaaf Nazari, Tehran: Donyayeh Eqtesad Publications, 2019. (in Persian)
- Desjardins, Joseph, Ethics and Environment, An Introduction to Environmental Philosophy, translated by Mehdi Kolahi, Tehran: Research Institute for Culture, Art and Communication, 2017. (in Persian)
- Haji Arab, Maryam, Dworkin and Legal Epistemology, Selected Articles on the Issue of the Principle and Taking Rights Seriously, Tehran: Negah Moaser Publishing, 2023. (in Persian)
- Kennedy, Duncan, Baudouin Bakkert, Miro Sirar, Law is Politics, translated by Habibollah Fazeli, Tehran: Negarestan Andisheh Publishing House, 2021. (in Persian)
- Khraafblant, Johan, Ethics and Economics: An Introduction to Free Markets, Equality, and Happiness, translated by Vahid Musa Davar, Dexa Cultural Institute, 2023. (in Persian)
- Movahed, Mohammad Ali, Right and Abuse of Right, Tehran: Karname Publishing House, 2018. (in Persian)
- Movahed, Mohammad Ali, In Search of Right and Justice, Tehran: Karname Publishing House, 2002. (in Persian)
- Rasekh, Mohammad, Right and Expediency: Essays in the Philosophy of Law, Philosophy of Right and Philosophy of Value, Vol. 2, Tehran: Nay Publishing House, 2013. (in Persian)
- Rawls, John, The Priority of Right and Conceptions of the Good, translated by Ali Haghi, Tehran: Negah Moaser Publishing House, 2019. (in Persian)
- Wacks, Raymond, Law: A Very Short Introduction, translated by Seyyed Mohammad Hosseini and Mohammad Najafi Kalyani, Tehran: Negah Moaser Publishing House, 2021. (in Persian)
Articles
- Akrami, Musa, “Can One Be Completely Hayekian? Social Justice: The Long-Standing Ideal of Scientific and Philosophical Collaboration”, Siyastanameh, No. 14, 2019.pp 135-157. https://3danet.ir/social-justice-a-critique-hayek/ (in Persian)
- Anderson, G. M., & Tollison, R. D.”Adam Smith’s Analysis of Joint-Stock Companies”. Journal of Political Economy, 90, NO 6, 1982, PP 1237–1256. http://www.jstor.org/stable/1830946/
- Bagheri, Mahmoud and Mehrdad Sadeghian-Nadushan, “Stakeholder Theory in Corporate Law”, Judgement Quarterly, Vol. 16, No. 87, 2016, PP. 27-58. https://www.magiran.com/p1655267 (in Persian)
- Beckers, A. “Towards A Regulatory Private Law Approach for CSR Self-Regulation? The Effect of Private Law on Corporate CSR Strategies”. European Review of Private Law, 27, No 2. 2019, pp 221-243. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3369596/
- Chahraghani, Ahmad, "Adam Smith, The Moral Economist", Economic Journal, No. 5 & 6, 2019. pp 83-109. (in Persian)
- Fleckner, Andreas Martin, “Adam Smith on the Joint Stock Company”, Working Paper of the Max Planck Institute for Tax Law and Public Finance No. 2016-1. Pp 1-57. Available at SSRN: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2721811/
- Kazemi, Zamhrir, "From Market Failure to State Failure: The Conflict Between Marketists and Statists in the Modern Era," Journal of Theoretical Politics, No. 18, 2015. pp 127-168 Available from: https://sid.ir/paper/136156/fa (in Persian)
- McBarnet, Doreen, “Corporate Social Responsibility Beyond Law, Through Law, for Law: the new corporate accountability” (U. of Edinburgh School of Law Working Paper No. 2009/03, 2009, pp 1-63. Available at SSRN: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1369305/
- Nouri Youshanloui, Jafar and Saeed Johar, "Conceptology of Corporate Social Responsibility in German, French, English and Iranian Law with a Comparative Approach", Comparative Law Studies, 2014. Pp 603-627. (in Persian) doi:10.22059/jcl.2014.52957
- Sadeghi, Mohammad and Parisa Ahmadlou, “Social Responsibility of Commercial Companies; From Doubts to Legal Implications”, Culmination of Law, Vol. 8, No. 4, 2023, PP. 283-311. https://www.magiran.com/p2555935/(in Persian)
- Tamvada, M. “Corporate Social Responsibility and Accountability: A New Theoretical Foundation for Regulating CSR”. International Journal Corporate Social Responsibility ,Vol 5, No. 2, 2020. Pp 95-118. https://doi.org/10.1186/s40991-019-00458
)