نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم عبدی پور فرد ¹
• روح الله رضایی ²

¹ استاد دانشکده حقوق دانشگاه قم، قم ، ایران

² دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم

چکیده

فسخ قرارداد، شیوۀ جبرانی شدیدی‌ است که به حیات حقوقی قرارداد خاتمه می‌دهد. ازاین‌رو، در اغلب نظام‌های حقوقی به‌عنوان آخرین عکس‌العمل درقبال نقض قرارداد به‌کارگرفته می‌شود. برهمین‌اساس، یکی از شروط اِعمال این شیوۀ جبرانی، شدید بودن نقض است که در نظام‌های حقوقی مختلف با عناوین مشابهی از قبیل «نقض ‌اساسی» یا «نقض‌عمده» بدان اشاره شده ‌است، اما نقض عادی قرارداد، اصولاً نمی‌تواند دلیل کافی برای فسخ قرارداد باشد.
در نظام‌های حقوقی ملی و حقوق تجارت بین‌المللی، معیارهای مختلفی برای تشخیص کفایتِ شدت نقض برای فسخ قرارداد اندیشیده شده‌ است. یکی از این معیارها «عامدانه بودن» نقض قرارداد است. نقض‌ عامدانۀ قرارداد درحقیقت رابطۀ مبتنی بر اعتماد میان متعاملین را از بین برده و به‌طور متعارف باعث می‌شود متعهدله از آن پس، به اجرای قرارداد اعتماد و اطمینان نداشته باشد و برهمین‌اساس، نظام حقوقی حاکم بر قرارداد باید به‌عنوان یکی از شیوه‌های جبران، او را مستحق فسخ و پایان دادن به رابطۀ قراردادی بداند.
با این‌حال، رویکرد نظام‌های مورد مطالعه در این رابطه مختلف است. در برخی اسناد حقوقی مثل پی‌ای‌سی‌ال، دی‌سی‌اف‌آر و پی‌آی‌سی‌سی، نقض‌ عامدانه صراحتاً یکی از مصادیق نقض اساسی دانسته شده‌ است. قوانین مدنی جدید فرانسه و آلمان هرچند دربارۀ مفهوم شدت نقض لازم برای فسخ قرارداد بیانی ندارند، اما رویۀ قضایی این کشورها عامدانه بودن نقض را یکی از معیارهای شدت نقض می‌داند. در نظام‌های کامن‌لایی عامدانه بودن نقض نه به‌عنوان عاملی منحصر، بلکه درکنار سایر اوضاع و احوال می‌تواند امکان فسخ قرارداد را توجیه کند. در حقوق ایران، شدید بودن نقض برای فسخ عقد ضروری نیست و در نتیجه عامدانه بودن یا نبودن نقض هم دخالتی در قضیه ندارد. باوجوداین، براساس مبانی فقهی در باب مسئولیت مدنی قراردادی و غیرقراردادی امکان تمایز میان نقض عمدی و غیرعمدی قرارداد وجود دارد.
 

کلیدواژه‌ها

• نقض عامدانه
• نقض شدید
• نقض‌عمده
• فسخ قرارداد
• شیوه جبران

عنوان مقاله [English]

A comparative study on the effect of "intentional breach" of contract on the possibility of termination of contract

نویسندگان [English]

• Ebrahim Abdipour Fard ¹
• Ruholla Rezaei ²

¹ Department of Private Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran

² PhD graduated of University of Qom

چکیده [English]

_{Contract termination is a severe remedy that terminates the legal life of the contract. Therefore, in most legal systems, it is used as the last resort against breach of contract. Accordingly, one of the conditions for application of this remedy is the severity of breach, which is referred to in different legal systems with similar titles such as "fundamental" or "material" breach, but a normal breach of contract can’t be a sufficient reason to terminate it.
In order to terminate the contract, in national legal systems and international trade law, various criteria have been devised to determine the severity of the breach. One of these criteria is "intentionality" of breach. In fact, intentional breach destroys the trust relationship between the parties and normally deprives the obligee from relying on contract performance. Therefore, contract governing law should entitle him to terminate the contractual relationship as one of the remedies.
However, studied legal systems' approaches are different in this regard. In some legal documents such as PECL, DCFR and PICC, deliberate breach has been explicitly considered as fundamental breach. In new France and Germany civil code, the concept of breach severity is not explained but these countries judicial precedent requires intentionality as one of the criteria. In common law, intentionality of the breach is a component in addition to other circumstances which may justify contract termination. In Iran's law severity of breach is not necessary for contract termination and as a result it doesn't matter whether the breach was intentional or not. Nevertheless, according to jurisprudential principles regarding contractual and non-contractual civil liability, it is possible to distinguish between intentional and unintentional breach of contract.}

کلیدواژه‌ها [English]

• Termination of contract
• Intentional breach
• Sever breach
• Material breach
• Remedy