نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی کوشکی ¹
• حسن بادینی ²

¹ دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران(نویسنده مسئول)

² دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله سعی شده است با یک شیوه توصیفی و تحلیلی اصل تفوق و برتری منافع سهامداران بر سایر ذینفعان شرکتی و برخور‌د مالک‌مآبانه با سهامداران مورد تحلیل واقع شود. دیدگاه فوق که از آن تحت عنوان نظریه سهامداران به‌مثابه‌ی مالکین شرکت یادکرده‌ایم در برخی آرای اصداری از جانب محاکم حقوقی ایران نیز منعکس گردیده است. این مقاله با تمرکز بر مفهوم حق مالکیت در معنای سنتی آن و بررسی مبانی تفوق منافع سهامداران در نظریه‌های اقتصادی نظیر نظریه پیوند قراردادها، نظریه نمایندگی و نظریه مالکیت به این نتیجه رسیده است که حق مالکیت در مفهوم سنتی آن -با اوصافی نظیر مطلق و انحصاری بودن - در چهارچوب حقوق شرکت‌ها به‌مانند سایر زمینه‌های قانونی اعمال نمی‌شود. علاوه بر این، نظریه‌های اقتصادی که در تقویت برتری منافع سهامداران در شرکت‌های تجارتی به کار گرفته‌شده است جملگی بر این مبنا استوار هستند که سهامداران ریسک اقتصادی بیشتری را نسبت به سایر ذینفعان شرکت متحمل می‌شوند لذا اعطای حق مالکیت انحصاری شرکت به آن‌ها منجر به افزایش کارایی می‌گردد. ضمن نقد نظریه‌های فوق این مقاله استدلال می‌کند که حقوق اعطایی به سهامداران صرفاً ابزاری در جهت نمایندگی از ائتلافی است که شرکت را تشکیل داده است. این مقاله استدلال می‌کند که اصل تفوق منافع سهامداران و رسمیت شناختن سهامداران به‌عنوان مالکان شرکت یادگاری است از اشکال اولیه مشارکت‌های مدنی و مبتنی بر تصوری منسوخ از شرکت تجارتی است.

کلیدواژه‌ها

• حق مالکیت
• مالکین شرکت
• تفوق منافع سهامداران
• شرکت تجارتی
• نظریه‌های اقتصادی شرکت

عنوان مقاله [English]

An Analysis about the Basis of the Theory of Shareholders as Company’s Owners

نویسندگان [English]

• mostafa kooshki ¹
• HASAN badini ²

¹ (PhD Student of Private Law, University of Tehran)

² Associate Professor of Law, University of Tehran)

چکیده [English]

Abstract
This article, through a qualitative and analytical research method, discusses both the principle of company’s shareholders’ interests’ priority over the interests of other stakeholders and also the ownership-oriented approach to the shareholders. The above mentioned approach, referred to as the “Theory of Shareholders as Company Owners”, has been reflected in some of the awards previously issued by Iran’s courts. By focusing on traditional definition of ownership right, alongside the basis of the priority of shareholders’ interests indicated in economic theories including nexus of contracts theory, agency theory and ownership theory, it is concluded that the traditional definition of ownership right and its characteristics such as being exclusive and absolute, is not applicable in Corporate Law as it is applied in other legal areas. Furthermore, economic theories supporting the priority of shareholders’ interests are all based on the presumption that shareholders of a company bear more economic risks, compared to other stakeholders of the company. Therefore, conferring exclusive ownership right to them will increase efficiency. While criticizing above theories, this article argues that rights conferred to the shareholders are merely a means of representing the coalition that constitutes the company. This Article argues that the principle of shareholders’ interests’ priority and recognition of shareholders as owners of the company are remainders of the primary versions of partnerships and are based on an outdated concept of commercial company.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ownership Right
• Company Owners
• Shareholders’ Interests Priority
• Commercial Company
• Economic Theories of the Company